Diagnostyka

DIAGNOSTYKA DYSKOPATII
Pomiędzy kręgami kręgosłupa znajduje się krążek międzykręgowy (dysk), czyli pierścień włóknisty, który otacza od zewnątrz jądro miażdżyste.
Osłabienie aparatu więzadłowego i pierścienia włóknistego prowadzi do uwypuklenia pierścienia włóknistego, a ciśnienie panujące wewnątrz dysku wypycha jądro miażdżyste powodując ucisk na struktury nerwowe – korzenie nerwowe. Mówimy wówczas o protruzji jądra miażdżystego, uwypuklaniu pierścienia miażdżystego, dyskopatii lub przepuklinie krążka międzykręgowego (synonimy). Dalsze zwiększanie ciśnienia wewnątrz dysku i osłabienie pierścienia włóknistego prowadzi do przerwania ciągłości pierścienia włóknistego i wypadnięciu jądra miażdżystego – do kanału kręgowego. Powoduje to stałe dolegliwości bólowe i deficyty neurologiczne, wynikające z ucisku struktur nerwowych. Mówimy wówczas o wypadnięciu jądra miażdżystego, wypadnięciu dysku, przepuklinie jądra miażdżystego, krążka międzykręgowego.

Objawy neurologiczne sugerujące ucisk na struktury nerwowe to w pierwszej kolejności dolegliwości bólowe. W przypadku dyskopatii lędźwiowej to bóle w odcinku lędźwiowo-krzyżowym – tzw. bóle korzonkowe. W późniejszym czasie przy dalszym ucisku bóle zaczynają promieniować do pośladka, pachwin lub do kończyny dolnej – wówczas mówi się o rwie kulszowej. Przy dyskopatii szyjnej bóle występują w odcinku szyjnym, promieniują do kończyny górnej. Dodatkowo dołączają się drętwienia i mrowienia, w późniejszym czasie może wystąpić osłabienie siły mięśni kończyn górnych, dolnych, zaburzenia chodu, problemy z oddawaniem moczu, stolca, problemy impotencji u mężczyzn.

Zwykłe zdjęcie rentgenowskie kręgosłupa pozwala jedynie ocenić struktury kostne – ewentualne załamania, zaawansowaną osteoporozę, występowanie osteofitów kostnych, niestabilność kręgów – tzw. kręgozmyk. Nie pozwala ocenić stopnia zaawansowania dyskopatii. Obraz rtg. jedynie na podstawie obniżenia przestrzeni międzykręgowej może sugerować obecność dyskopatii.
W odcinku szyjnym i piersiowym jedynym badaniem potwierdzającym obecność dyskopatii, na podstawie, którego kwalifikuje się pacjenta do zabiegu jest rezonans magnetyczny. W odcinku lędźwiowo-krzyżowym taką rolę pełni tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.
Tomografia komputerowa pozwala znakomicie ocenić struktury kostne, a w odc. lędźwiowo-krzyżowym pozwala również ocenić struktury miękkie. Badanie to trwa kilka minut, jego minusem jest konieczność naświetlania promieniami rentgena. Nie może być wykonywane u kobiet w ciąży, a u kobiet w wieku rozrodczym powinno być wykonane zaraz po zakończeniu miesiączki.
Rezonans magnetyczny jest najlepszym badaniem oceniającym tkanki miękkie – a do takich zalicza się pierścień włóknisty, jądro miażdżyste i korzenie nerwów. Badanie to trwa kilkanaście minut, może być wykonane u kobiet w ciąży. Uważane jest za nieszkodliwe. Ponieważ polega ono na przebywaniu pacjenta w bardzo mocnym polu magnetycznym nie może być wykonane u pacjentów z pozostawionymi częściami metalowymi – protezy, opiłki w oku itd. oraz z rozrusznikami – serca, stymulatorami, defibrylatorami.

W Naszym Ośrodku kwalifikujemy pacjentów zabiegu na podstawie wykonanego rezonansu magnetycznego lub tomografu komputerowego (należy mieć ze sobą zdjęcia lub płytę CD, sam opis nie wystarczy!) i objawów neurologicznych. Takie połączenie diagnostyki obrazowej i badania fizykalnego pozwala nam dobrać optymalną metodę leczenia indywidualnie dla każdego pacjenta.


GENERACJE TOMOGRAFÓW
Pierwsza generacja: tomografy te używały cienkiej wiązki równoległej skierowanej na jeden lub dwa detektory. Obraz uzyskiwano poprzez ruch translacyjno-obrotowy lampy rentgenowskiej i detektora. Te zaś były nieruchome względem siebie. Po każdym obrocie lampa i detektory wykonywały
ruch translacyjny i dokonywały serii naświetlań wzdłuż badanego obiektu patrz. Detektorami były scyntylatory z jodkiem sodu połączone z fotopowielaczem. schemat działania tomografów II generacji. Druga generacja: Wzrosła liczba detektorów a kształt wiązki zmieniono na wachlarzowaty. Pozostawiono ruch translacyjno-obrotowy. Czas potrzebny na wykonanie badania znacząco uległ skróceniu dzięki zwiększeniu kąta pojedynczego obrotu lampy/detektora do 30° oraz wielu detektorów.
Czas pojedynczego skanu wynosił od 10 do 90 sekund. Trzecia generacja: była przełomem dla techniki tomografii komputerowej (1975, przez firmę General Electric). Wachlarzowata wiązka promieniowania
skierowana była na zestaw detektorów (obecnie, ponad 700) nieruchomych względem lampy rentgenowskiej. Wyeliminowanie ruchu translacyjnego pozwoliło na skrócenie czasu skanowania do 10 sekund (obecnie, nawet poniżej 1 sekundy). Pociągnęło to za sobą wzrost praktyczności TK. Czas
badania stał się na tyle krótki, że umożliwił zobrazowanie płuc i jamy brzusznej; poprzednie generacje ograniczały się do głowy i kończyn. Czwarta generacja: przedstawiono ją niemal równolegle z trzecią generacją. Daje podobne rezultaty, co 3. generacja. Zamiast rzędu detektorów poruszających się w ślad za lampą, zastosowanu to pierścień detektorów (składający się z ponad nawet 2000 detektorów, np. w tomografach firmy Picker PQ5000 jest 4800 detektorów). Ruchoma jest tylko lampa rentgenowska.


INNE ODMIANY TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ
Tomografia komputerowa występuje czasem pod innymi terminami, które próbują podkreślić charakterystyczną cechę jej odmiany. Na przykład:
CAT - Computerized Axial Tomography - komputerowa tomografia osiowa - tomografia, w której oprócz ruchu lampy rentgenowskiej występuje również podłużny (osiowy) ruch łoża z pacjentem. Dzięki temu, lampa w każdym momencie prześwietla kolejny fragment, warstwę, ciała pacjenta HRCT - High Resolution Computed Tomography - nazwa używana w odniesieniu do tomografów o bardzo wysokiej rozdzielczości rekonstruowanego obrazu Wielorzędowa tomografia komputerowa Istnieją też inne, niż rentgenowska, odmiany tomografii. Różnią się one odzajem zastosowanego promieniowania i techniki tomograficznej. Jednym z przykładów jest młoda i rozwijająca się technika, zwana PET - emisyjna
tomografia pozytronowa. W metodzie zamiast prześwietlania pacjentowi podaje się preparat zawierający krótkożyjące izotopy promieniotwórcze rozpadające się z emisją pozytonów, ich anihilacja wywołuje promieniowanie gamma, które jest rejestrowane. Na tej podstawie można obserwować metabolizm podanego pierwiastka. Metoda ta służy między innymi do wykrywania nowotworów. Z metod tomograficznych korzystają również systemy zobrazowania rezonansem magnetycznym, MRI.


BEZPIECZEŃSTWO TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ
Rentgenowska tomografia komputerowa, z definicji, wykorzystuje promieniowanie X do wykonywania przekrojowych zdjęć obiektów. Promieniowanie X jest promieniowaniem jonizującym, co wiąże się z
potencjalnym zagrożeniem dla życia i zdrowia organizmów żywych w wypadku nadmiernej ekspozycji. Jest to prawdopodobnie jedyna wada tej metody diagnostycznej. Niestety, z punktu widzenia ochrony radiologicznej, lekarze skierowujący na badania tomografem rentgenowskim i wykonujący je, zwykle
nie są świadomi, że badanie TK napromieniowuje pacjenta nawet do 1000 razy większą dawką promieniowania niż typowa sesja diagnostyczna zwykłym aparatem rentgenowskim (100 razy większa przy badaniu głowy, 400 razy większa przy badaniu klatki piersiowej, 500 razy większa przy badaniu jamy
brzusznej). Z powodu łatwości i szybkości badania tomografem, często zleca się je, pomimo że wystarczyłoby klasyczne prześwietlenie. Tomografia komputerowa stanowi około 4% wszystkich badań rentgenowskich, daje jednak 20% wkład w dawki całej populacji ze wszystkich badań diagnostycznych. Co
prawda badanie tomografem nie niesie z sobą żadnego bezpośredniego zagrożenia, jednak jeśli zostaje zlecone niepotrzebnie, stanowi pogwałcenie podstawowej zasady ochrony radiologicznej. Mówi ona, by wystawiać człowieka tylko na konieczne i możliwie jak najmniejsze dawki promieniowania jonizującego.

Style Selector

Layout Style

Predefined Colors

Background Image